Theo đó để chống lại kẻ xâm lược, những con ong mật Châu Á đã sử dụng một công cụ đặc biệt đó chính là phân của một số loài động vật khác.
Những con ong bắp cày khổng lồ thật sự là một nỗi kinh hoàng cho những đồng loại khác của chúng. Chúng có thể nhanh chóng tiêu diệt cả một tổ ong mật nhanh chóng chỉ trong vòng 1 một nốt nhạc. Cũng chính vì thế mà những con ong mật Châu Á gần đây đã tìm ra một cách hay ho mới để chống lại những kẻ này.
Cụ thể những con ong mật sẽ dùng phân động vật và trét đầy lối vào tổ ong của chúng. Phát hiện mới này đã nhanh chóng thu hút được sự quan tâm của khá nhiều chuyên gia về sinh vật học.
Từ trước đến nay ong mật được biết đến là loài chuyên đi thu thập phấn hoa, mật hoa và nhựa cây. Vì vậy mà Gard Otis đã bất ngờ khi thấy trên tổ ong có vài đốm nâu và sau khi kiểm tra thì phát hiện ra đó là phân trâu.
Otis đã rất ngạc nhiên. Ông nói: "Tôi chưa bao giờ nghe nói về ong mật đi lấy phân. Otis là một nhà sinh thái học đã nghỉ hưu, người nghiên cứu hành vi của côn trùng. Ông từng làm việc tại Đại học Guelph ở Ontario, Canada.
Một đồng sự khác của ông là , Heather Mattila cho biết một số lối vào của tổ ong "được phủ hoàn toàn bằng phân. Cô ấy là một nhà sinh vật học ong mật tại Đại học Wellesley ở Massachusetts, người cũng đã làm việc trong đội nghiên cứu.
Những con ong mật châu Á sử dụng cách trang trí cửa hôi thối này để bảo vệ tổ ong của chúng khỏi một con ong bắp cày khổng lồ (Vespa soror). Otis, Mattila và các đồng nghiệp của họ chia sẻ phát hiện mới này vào ngày 9 tháng 12 trên tạp chí PLOS ONE.
V.soror là một trong những loài ong bắp cày lớn nhất trên thế giới. Chúng dài đến 5cm và là loài đáng sợ. Khi chúng tấn công một đàn ong mật, những con ong bắp cày này có thể quét sạch hàng nghìn con ong chỉ trong vài giờ, Otis lưu ý. Sau đó, chúng tiếp quản thuộc địa và nuốt chửng mật ong. Chúng cũng bắt ấu trùng ong (ong con) để ăn.
Để xác thực rằng những chú ong mật đã thu thập phân sử dụng như một công cụ để chống lại kẻ thù, nhóm các nhà nghiên cứu đã để sẵn hàng loạt các loại phân khác nhau gần đó gồm đủ tất cả các loại phân gà, phân, phân trâu, …mà họ gọi là tiệc buffet phân và chờ đợi quan sát.
Những con ong này đã thu thập những cục phân nhỏ và sau đó quay trở lại tổ của chúng. Ở đó, chúng dán những đốm phân nhỏ xung quanh lối vào của tổ ong của chúng. Sau khi xác thực điều này, các nhà nghiên cứu cũng đã chuyển sang bước thứ hai để xác nhận nguyên nhận và kiểm tra.
Họ thử nghiệm trên 14 tổ ong. Trong đó 2 tổ ong họ sử dụng thiết bị đặc biệt đuổi ong bắp cày và kết quả là những tổ ong của chúng rất ít phân. Ngược lại ở 11 tổ ong còn lại, các nhà nghiên cứu cho phép sự xuất hiện của ong bắp cày thì các tổ ong mật đã được bôi hàng trăm đốm phân.
Các nhà nghiên cứu còn khám phá ra rằng những con ong thực hiện một "vũ điệu khẩn cấp" khi ong bắp cày ở gần. Nó tương tự như điệu nhảy lắc lư mà ong sử dụng để nói cho nhau biết nơi tìm thức ăn. Nhưng ở đây nó xuất hiện những con ong đang cảnh báo nguy hiểm cho các bạn cùng tổ.
Trét phân lên tổ có thự sự hiệu quả?
Nhóm nghiên cứu cũng đã ghi lại các cuộc tấn công của ong bắp cày trên video. Thời gian tân công trung bình của ong bắp cày là khoảng 100 giây tại các tổ ong có đốm nhẹ.
Nhưng ở những tổ ong có lớp phân dày hoặc vừa phải, thời gian thăm khám chỉ diễn ra trong khoảng 60 giây. Nhiều phân hơn cũng có nghĩa là ít cuộc tấn công hơn.
Các nhà sinh vật học lý giải rằng với những tổ ong quá nhiều mùi phân thì nó sẽ át đi mùi hương mà ong bắp cày dùng để đánh dấu vị trí tổ ong mật để tấn công. Kết quả là chúng không xác định được hướng để tấn công vào.
Theo Mattila và Otis, trét phân lên tổ là ví dụ rõ ràng đầu tiên về việc ong mật sử dụng công cụ. Người ta từng cho rằng chỉ có con người mới sử dụng công cụ. Nhưng các nhà khoa học đã phát hiện ra rằng nhiều loài động vật cũng làm được như vậy – bao gồm cả linh trưởng, voi, quạ và thậm chí cả kiến.
Điều gì làm cho một cái gì đó trở thành một công cụ? Các nhà khoa học vẫn tranh cãi về điều đó.
Natasha Mhatre nói: "Hầu hết mọi người đều đồng ý rằng nó phải là một vật thể bên ngoài. Nó không thể là một phần của cơ thể con vật. Và nó phải phục vụ một mục đích. Nhiều nhà khoa học cũng nghĩ rằng một công cụ không thể là tổ hoặc thứ gì đó mà động vật sinh sống, cô ấy nói thêm.
Mhatre là một nhà sinh vật học tại Đại học Western Ontario ở Canada. Cô ấy nghiên cứu về giao tiếp ở côn trùng và nhện. Và mặc dù không tham gia vào nghiên cứu mới, nhưng cô ấy đồng ý rằng đốm phân của ong "có vẻ phù hợp với các tiêu chí sử dụng công cụ".
