Để có thể quản lý ổn định và phát triển một cách cực thịnh, Ai Cập cổ đại buộc phải có những phân cấp chính quyền một cách có hệ thống để quản lý được một vùng lãnh thổ rộng lớn. Bạn sẽ nghĩ rằng nó sẽ có gì đó giống với phân cấp chính quyền tương tự như thời hiện đại thế nhưng thực tế thì chúng có một sự khác biệt vô cùng lớn.
Nền văn minh Ai Cập cổ đại trải dài từ đồng bằng sông Nile ở phía bắc đến Aswan ở phía nam, có diện tích gần 1000 km chiều dài. Điều này có nghĩa là một hệ thống hành chính phức tạp phải được phát triển để kiểm soát khu vực rộng lớn này.
Quyền lực tập trung chính yếu vào các Pharaoh và hệ thống quan lại cấp dưới. Dưới thời cại trị của các Pharaoh, toàn bộ đất đai được chia thành 42 tỉnh và được gọi là nomes. Để giữ cho xã hội Ai Cập cổ đại hoạt động trơn tru và trong tầm kiểm soát một hệ thống quan liệu đã được bổ sung để thực hiện việc giám sát tất cả những hoạt động trong đất nước.
Dưới đây là chi tiết về bộ máy nhà nước Ai Cập cổ đại
1. Pharaoh
Đứng đầu chính quyền chính là Pharaoh. Các Pharaoh có quyền sở hữu toàn bộ đất đại trên lĩnh thổ trong cả nước và được quyền ban tặng đất đai, tài sản, nô lệ cho bất kỳ ai thuộc họ hàng thân thích của mình, quan lại và tầng lớp tăng lữ.
Trong nhà nước này, mọi mệnh lệnh của Pharaoh đều được xem là Pháp luật và được thực thi tuyệt đối. Các Pharaoh cũng có quyền bãi nhiệm, bổ nhiệm hoặc trừng phạt bất cứ người nào. Ngoài việc quản lý đất nước con dân, các pharaoh cũng đứng đầu quân đội, và tầng lớp tăng lữ và kiêm nhiệm cả thẩm phán tối cao.
Người dân Ai Cập cổ đại rất tôn sùng các Pharaoh của họ và Pharaoh được xem là hiện thân của thần Ra (Mặt trời) tối cao.
2. Tể tướng
Dưới Pharaoh là tể tướng, người giúp vua quản lý toàn bộ hệ thốngquan lại bên dưới từ trung ương tới địa phương. Tể tướng là người nắm giữ nhiều công việc quan trọng như điều hành hành chính, thu thuế, tư pháp và cho đến xây các công trình xây dựng, tham vấn quân sự, …
3. Quan lại các cấp và thư lại
Dưới tể tướng là một hệ thống bộ máy cồng kềnh gồm nhiều quan lại và thư lại (những người có học thức) lúc bây giờ.
4. Các chúa châu
Đứng đầu các tình (nomes) là các chúa châu. Những người này là người quản lý lớn nhất của các đơn vị hành chính đất đai này, họ vừa có quyền điều hành vừa quản lý vừa đóng vai trò tăng lữ, …. nói nôm na dễ hiểu họ cũng không khác gì các vua con.
5. Các trưởng thôn
Đừng đầu các thôn còn có trưởng thôn.
6. Tăng lữ
Có thể nói bên cạnh tầng lớp quý tộc, quan lại thì tăng lữ là tầng lớp giữ vai trò quan trọng không kém. Họ là chỗ dựa tinh thần của người dân và hơn hết công cụ của tầng lớp thống trị giúp họ cai trị người dân dễ dàng hơn. Tầng lớp này sẽ thần thánh hóa nhưng tầng lớp vua quan quý tộc do đó thường được xuyên được hưởng nhiều quyền lợi đáng kể.
7. Nông dân
Hầu hết tất cả người dân Ai Cập cổ đại đều là nông dân. Họ sinh sống bằng cách trồng trọt và chăn nuôi gia súc. Họ có nghĩa vụ nộp tô thuế cho nhà nước và thực hiện nghĩa vụ lao dịch để xây dựng các công trình thủy nông, đền đài, lăng mộ, …
8. Thương buôn, thợ thủ công
Tầng lớp này chiếm số lượng không nhiều và cũng không có gì nổi bật.
9. Nô lệ
Đây là tầng lớp khá đông đảo trong xã hội Ai Cập cổ đại. Họ thường bị gọi là Jets nghĩa là các con vật. Họ là các tù binh bắt được trong chiến tranh, bị bắt lao động đánh đập và hành hạ dã man. Tầng lớp nô lệ chủ yếu phục vụ cho vua quan lại quý tộc, họ cũng bị mua bán không khác gì một món đồ vật.
Vào thời điểm quyền lực của các Pharaoh suy giảm, các chúa châu đã nổi lên tự trị và và gây ra sự hỗn loạn đáng kể cho đất nước. Mặc dù chính quyền được phân hóa rõ nét và hoàn chỉnh cách đây hơn 3000 năm thế nhưng thực tế thì sự phân hóa giàu nghèo rõ nét, trong đó người cai trị cố gắng hết khả năng để bóc lột những tầng lớp thấp kém hơn và phục vụ cho các hoạt động xâm lược chiến tranh và các công trình tốn kém. Mâu thuẫn ngày càng được đẩy lên cao và dẫn đến việc ngày càng có nhiều cuộc nổi dậy đỉnh điểm vào cuối thời kỳ vương triều thứ IV.
