Bạn không ngờ đâu, câu trả lời thật ra rất đơn giản.
Hiểu rõ về pin laptop của bạn
Có hai loại pin chính được sử dụng trong máy tính xách tay: lithium-ion và lithium-polymer. Mặc dù chúng là những công nghệ khác nhau nhưng nhìn chung chúng hoạt động theo cách giống nhau, tạo ra năng lượng thông qua chuyển động của các electron. Dòng chảy liên tục này cũng cần thiết để giúp pin luôn khỏe mạnh.
Đối với cả hai loại pin, các tuyên bố sau đây đều đúng (ít nhất là đối với các laptop hiện đại):
Pin không thể bị sạc quá mức. Sẽ không có nguy cơ sạc pin quá mức nếu bạn cắm pin liên tục, thậm chí 24/7. Ngay khi đạt 100%, nó sẽ ngừng sạc và không bắt đầu lại cho đến khi điện áp giảm xuống dưới một mức nhất định (thường do phần mềm của nhà sản xuất quy định).
Xả hết pin sẽ làm hỏng pin. Để pin cạn hoàn toàn trong thời gian dài có thể khiến pin rơi vào trạng thái xả sâu. Điều này có thể khiến pin ‘chết’ và không bao giờ có thể sạc lại được nữa. Tuy nhiên, điều này không đồng nghĩa với việc bạn nên cắm sạc laptop mọi lúc, mọi nơi.
Những thứ làm hỏng pin lithium
Sự thật về pin dựa trên lithium là chúng vốn không ổn định. Chúng bắt đầu giảm hiệu suất kể từ thời điểm được sản xuất và có nhiều yếu tố đẩy nhanh quá trình này. Cụ thể:
Chu kỳ sạc/xả: Mỗi pin có số lần sạc và xả hữu hạn.
Mức điện áp: Mức sạc càng cao (tính bằng vôn trên mỗi cell), tuổi thọ của pin càng ngắn.
Nhiệt độ cao: Nhiệt độ trên 30 độ C hoặc 86 độ F có thể gây ra thiệt hại không thể khắc phục.
Một nghiên cứu toàn diện của Đại học Pin nhấn mạnh mức điện áp và nhiệt độ cao sẽ rút ngắn tuổi thọ của pin khi sử dụng riêng lẻ—và thậm chí còn hơn thế nữa khi chúng kết hợp với nhau.
Mức sạc hoặc điện áp
Pin lithium-ion sạc tới 4,20 volt mỗi tế bào, tương đương 100% công suất của chúng. Ở mức này, pin sẽ có tuổi thọ từ 300-500 chu kỳ xả.
Mỗi lần giảm 0,10V/cell trong quá trình sạc sẽ nhân đôi số chu kỳ phóng điện cho đến khi đạt được mức tối ưu: 3,90V/cell, với 2400-4000 chu kỳ phóng điện. Thật không may, ở mức này, pin chỉ được sạc khoảng 60%. Thời gian chạy sẽ chỉ bằng hơn một nửa pin được sạc đầy.
Nhiệt độ
Nhiệt độ cao, thường được phân loại là trên 30 độ C, sẽ rút ngắn tuổi thọ của pin bất kể bất kỳ yếu tố nào khác. Ví dụ như để laptop trong ô tô vào mùa hè là một ý tưởng tồi.
Khi bạn đặt pin ở nhiệt độ cao và sạc pin ở điện áp cao, hiệu suất của pin sẽ giảm đi thậm chí nhiều hơn. Một nghiên cứu từ Đại học Battery cho thấy rằng nếu bạn lưu trữ pin ở mức sạc 40% ở nhiệt độ 40 độ C, thì sau một năm, dung lượng của pin có thể giảm xuống đến 85%.
Có thể thấy rõ ràng rằng sạc pin đến mức 100% liên tục sẽ làm giảm tuổi thọ của pin theo thời gian. Nếu giữ pin ở mức 100% và tiếp xúc với nhiệt độ cao, thì pin sẽ bị hao mòn nhanh hơn nhiều.
Đồng thời, cần nhớ rằng nhiệt độ cao không chỉ ảnh hưởng đến môi trường xung quanh. Các hoạt động tốn nhiều tài nguyên như chơi game hoặc chỉnh sửa video sẽ tạo ra nhiều nhiệt độ, và sử dụng máy tính xách tay trên gối hoặc trong hộp đựng không tốt cũng sẽ giữ nhiệt độ cao.
Vì lợi ích của pin, việc giải quyết vấn đề quá nhiệt của máy tính xách tay luôn là một ý tưởng tốt.
Bạn có nên cắm điện liên tục cho laptop hay không?
Có phải việc để laptop cắm sạc liên tục sẽ làm hỏng pin không? Có, đúng vậy. Nhưng việc sạc nó hàng ngày cũng có ảnh hưởng tương tự.
Microsoft đã tuyên bố rõ ràng rằng việc giữ pin máy tính xách tay ở mức 100% khi cắm sạc có thể gây hỏng nhanh hơn. Mặc dù lời khuyên của Apple đã không còn trên trang web của họ, nhưng bạn vẫn có thể tìm thấy nó trên Internet Archive. Hãng khuyến cáo không nên để máy tính xách tay luôn cắm sạc, thay vào đó:
"Người dùng lý tưởng sẽ là người mang máy tính xách tay đi làm trên tàu, sau đó cắm sạc ở văn phòng. Điều này giúp pin luôn giữ ở mức hoạt động tốt nhất..."
Tuy nhiên, không cần phải lo lắng quá nhiều về vấn đề này. macOS hiện có tính năng Sạc pin được tối ưu hóa, giúp sạc MacBook của bạn đến 80% khi cắm điện và chỉ sạc phần còn lại khi cần thiết.
Windows 11 cũng có tính năng Sạc thông minh tương tự, mặc dù việc triển khai có thể khác nhau tùy thuộc vào từng nhà sản xuất máy tính xách tay. Nhưng nếu bạn thấy máy tính chỉ sạc đến 80% khi cắm sạc, đó không phải là lỗi. Thực tế, điều này có thể giúp kéo dài tuổi thọ của pin.
Có nên tháo pin để cắm điện trực tiếp cho laptop?
Cuối cùng, liệu bạn có nên tháo pin ra khỏi laptop khi sử dụng nguồn điện trực tiếp hay không? Đây là một câu hỏi ít phổ biến hơn bởi vì hầu hết các laptop hiện nay đều có pin tích hợp sâu bên trong.
Câu trả lời cho câu hỏi này thực sự phụ thuộc vào từng nhà sản xuất. Ví dụ, Acer nói rằng bạn không cần phải tháo pin khi sử dụng nguồn điện AC, nhưng nên tháo pin nếu không sử dụng laptop trong vài ngày. Trước đây, lời khuyên của Apple (qua Internet Archive) cho những laptop có pin có thể tháo ra là không nên tháo pin ra khỏi laptop.
Tất cả các quyết định này đều phụ thuộc vào cách thiết lập quản lý năng lượng của từng model laptop. Một số laptop có thể giảm hiệu suất nếu không có pin, giống như một số máy cũng giảm hiệu suất khi pin yếu. Điều này có thể ảnh hưởng đến trải nghiệm sử dụng của bạn.
Nếu bạn quyết định tháo pin, hãy chắc chắn rằng bạn bảo quản pin theo cách đúng đắn. Thông thường, điều này có nghĩa là sạc pin từ 40% đến 80% và lưu trữ pin ở nhiệt độ phòng.
Việc cắm sạc liên tục laptop có tốt không?
Việc cắm laptop vào nguồn điện sẽ không gây hư hỏng trong thời gian ngắn, nhưng nếu chỉ sử dụng nó bằng nguồn điện xoay chiều, bạn gần như chắc chắn sẽ nhận thấy rằng sau một năm, dung lượng pin đã giảm đi đáng kể. Tương tự, nếu bạn chỉ sử dụng nó bằng nguồn pin, bạn sẽ dùng hết chu kỳ sạc/xả của pin nhanh hơn.
Giải pháp khả thi nhất là luân phiên giữa 2 giải pháp: 1 ngày dùng pin và một ngày cắm sạc. Ngoài ra, nên lưu ý là không nên để pin quá nóng.
